Gobeliny, arrasy i dekoracja wnętrz.

Dekorowanie wnętrz gobelinami to wspaniały sposób, aby dodać klasy i elegancji  do swojego domu. Również jeśli chcemy stworzyć nastrój i charakter renesansowych zamków i pałaców nie obejdzie się bez pomocy tych ozdobnych tkanin ściennych. Zanim jednak przejdę do wskazówek jak aranżować wnętrza przy ich użyciu, najpierw wyjaśnię co to są gobeliny oraz dlaczego od setek lat są nieodzownym  elementem wystroju każdej rezydencji królewskiej.

Gobelin to potoczny termin słowa tapiseria (ang. tapestry), które oznacza jednostronną tkaninę dekoracyjną tkaną na krosnach według wzoru (kartonu) dostarczonego tkaczowi przez artystę malarza. Przedstawiane są na nich sceny mitologiczne, biblijne, ale głównie myśliwskie, heraldyczne oraz zwierzęco-roślinne. Tapiserie produkowane są z nici wełnianych i jedwabnych oraz często uzupełniane są nićmi złotymi i srebnymi. Przyjęło się, że tapiserie produkowane  do końca XVI wieku nazywamy arrasami (od miejscowości Arras we Francji) i należą one do szczególnie cennych wyrobów (jak te zamówione przez Zygmunta II Augusta na Wawel). Natomiast te produkowane od XVII wieku nazwywamy gobelinami i należą one do mniej kosztownych wyrobów. Sam termin pochodzi od nazwiska rodziny Gobelin, od której odkupiono paryską manufakturę i przekształcono na królewską. Werdiurami nazywa się tapiserie o motywach roślinnych. Natomiast mille-fleur (tł. tysiąc kwiatów) to rodzaj tapiserii gęsto pokrytej drobniutkimi kwiatami i liśćmi stanowiącymi tło dla całej sceny.

Tapiseria o scenach mitologicznych:

Tapiseria o scenach biblijnych:

Tapiseria o scenach myśliwskich:

Tapiseria heraldyczne:

 Przykłady werdiur:

 

  Przykłady mille-fleur:

Tapiserie swoją popularność  zawdzięczają częściowo łatwości z jaką można je przenosić z miejsca na miejsce. Są one znane conajmniej od czasów hellenistycznych, ale pierwotnie służyły celom praktycznym jak dzielenie większych przestrzeni na mniejsze pokoje, ocieplanie i izolacja kamiennych ścian oraz zapobiegnie przeciągom. Dopiero w XIV wieku w Europie nastąpił nowy etap, kiedy to tapestrie urosły to rangii dzieła sztuki i zdobiły ściany (tak jak freski), aby obwieścić wysoki status ich właściciela. Popularnym zwyczajem było wymienianie ich zgodnie z porami roku. Wtedy to również utarł się zwyczaj zawieszania gobelinów z symbolami heraldycznymi  jako symbol władzy, ponad i z tyłu tronu (tzw. baldachim).  W XIV i XV wieku najlepsze tapiserie produkowano we Francji (Arras, Tournai).  W XVI wieku główne ośrodki europejskiej produkcji arrasów znajdowały się we Flandrii (Qudenaarde, Bruksela, Garrardsbergen, Enghien) oraz Beauvais (we Francji). W XVII wieku wyrobami najwyższej klasy były gobeliny flamandzkie. 

Baldachim nad tronem angielskiego króla Henryka VIII

Arras wawelski z monogramem Zygmunta II Augusta (SA, tj. Sigismundus Augustus)

Wraz z nadejściem rewolucji francuskiej pod koniec XVIII wieku dramatycznie zmalała produkcja i zainteresowanie gobelinami, ponieważ ich główny nabywca tj. arystokracja, popadła w niełaskę. W XIX wieku w wyniku nowych trendów w architekturze, jak mniejsze i lepiej izolowane pokoje oraz rosnące zainteresowanie tańszymi tapetami, gobeliny nie były już traktowane jako funkcjonalne, ale wysoce artystyczne i drogie wyroby . W tym czasie uznanie zyskały gobeliny Anglika Williama Morrisa, kilimy oraz dywany Nawaho, które są także rodzajem tapiseriów. 

Gobeliny Williama Morrisa:

 

Natomiast w połowie XX wieku świat zachwycił się dekoracyjnymi tkaninami produkowanymi w Polsce, ponieważ wielu polskich artystów, z powodu braku tradycyjnych materiałów (w odizolowanym od zachodniej Europy komunistycznym kraju), rozpoczęło tworzenie wysoce indywidualnych prac o innowacyjnej konstrukcji i przy użyciu nietypowych surowców jak juta i sizal. Najbardziej znaną polską artystką tworzącą współczesne gobeliny (zwane od jej nazwiska abakanami) jest Magdalena Abakanowicz.

Abakany Magdaleny Abakanowicz:

Dzisiaj dekorowanie wnętrz gobelinami nie jest już zarezerwowane dla arystokracji, ponieważ takie ozdobne tkaniny ścienne są dostępne na każdą kieszeń i dla każdego, kto docenia ich urok i charakter. Współcześni artyści i producenci tapiseriów nie ograniczają się do tematyki biblijnej, myśliwskiej czy heraldycznej, stąd zwolennicy zarówno stylów tradycyjnych jak i nowoczesnych mogą z łatwością znaleźć pośród szerokiej oferty coś dla siebie. Ponadto gobeliny uważane są za dobrą inwestycję, którą można przekazać dalszym pokoleniom.

  Kilka przykładów gobelinów o współczesnej tematyce:

Gobeliny, poprzez przedstawione na nich sceny, nadają ton mieszkaniom i dlatego właściwy ich wybór jest bardzo ważny. Jeśli więc dekorujemy wnętrza znajdujące się nad oceanem, najlepiej wybrać sceny o tematyce morskiej. Za to do wiejskich rezydencji pasują sceny o tematyce myśliwskiej lub farmerskiej. Indiańskie gobeliny dodadzą żywych kolorów i świetnie reprezentują się we współczesnych wnętrzach. Natomiast te z obrazami Impresjonistów wpływają na widza uspokajająco i relaksująco. Do mebli mahoniowych doskonałym uzupełnieniem są gobeliny barokowe. A tym co dużo podróżują i nabywają podczas wyjazdów różnorodne gobeliny, kilimy czy dywany polecam rozwiesić je razem na ścianach, tak aby opowiedziały historię wojaży.

 

Gobeliny postrzegane są jako duże okna do innego wymiaru, ponieważ pomagają stworzyć iluzję przestrzeni. Jeśli chcemy przyozdobić dużą, pustą i nieciekawą ścianę, należy powiesić na niej kilka małych gobelinów. Jeśli ściana ta będzie głównym tematem pokoju, zasłaniamy ją jedną większą tkaniną. W przypadku mniejszych pomieszczeń, rozważyć trzeba wybór gobelinu z horyzontalnym krajobrazem z perspektywą, tak aby stworzyć wrażenie szerszego pokoju. Jeśli powiesimy wertykalny krajobraz na standardowej ściannie to wizualnie ją podwyższymy. Natomiast umieszczenie gobelinu z perspektywą na końcu małego korytarza, pozwoli na jego przedłużenie. Często polecam gobeliny do dekoracji dużych pomieszczeń, ponieważ w przeciwieństwie do dużych obrazów, łatwo je zwinąć i wnieść przez standardowe drzwi oraz są zwykle lżejsze i łatwiejsze przy mocowaniu do ścian. Szczególnie zalecam wyeksponowanie dużych rozmiarów gobeliny na wysokich ścianach ponad schodami.

  Przykłady gobelinów z perspektywą:

 

  Przykłady gobelinów umieszczonych ponad schodami:

Gobeliny mogą upiększyć pomieszczenia poprzez stworzenie punktu centralnego. Zawieszenie gobelinu o tematyce romantycznej powyżej łóżka, to doskonałe tło dla zagłówka. Zawieszenie zabytkowego gobelinu za antycznym fotelem lub stolikiem zwróci większą uwagę na oba elementy. Natomiast gobelin w przedpokoju podczas witania wpływa na gości imponująco. Jeśli decydujemy się użyć gobelin jako punkt centralny jego wybór powinien być zdefiniowany przed zakupem reszty umeblowania, ponieważ kolorystyka i styl wybranej tkaniny będzie dominowała w przestrzeni, stąd reszta przedmiotów musi być do nich dostosowana.

 

Dekorowanie domu gobelinami  nadaje wnętrzom ciepło i głębię. Są one jednym z najlepszych sposobów, aby dodać bogate kolory i tekstury do pomieszczeń o każdym stylu. Można więc je znaleźć nie tylko w rezydencjach o tradycyjnym wystroju, ale nawet w najbardziej nowoczesnych domach. Jeśli więc szukamy niecodziennych elementów dekoracyjnych rozważmy  użycie gobelinów. Dla tych z nieograniczonym budżetem polecam zakup gobelinu na zamówienie.  Niestety jest to jednak tylko dla osób najcierpliwszych, ponieważ produkcja tych ręcznie tkanych arcydzieł może trwać nawet do roku czasu. 

Anna Grochowska NCIDQ, IIDA, LEED AP ID+C

ANNALINE INTERIOR DESIGN LLC

annalineid@gmail.com

Annaline's website

Annaline on Facebook

+ANNALINE ID 

Bonus dla dociekliwych:

1. Słynny architekt ubiegłego wieku, Le Corbusier, nazwał kiedyś gobeliny "koczowniczymi malowidłami", ponieważ w przeszłości często zwijano je i transportowano z jednej rezydencji maganckiej do drugiej. 

2. Tapestrie również  produkowano do wnętrz sakralnych, ale zwykle wywieszano je jedynie na specjalne okazje.

3. Staropolskie nazwy  gobelinów to opona, szpaler lub obicie.

4. Arrasy wawelskie powstały około 1550 roku. Jest to jeden z najcenniejszych zbiorów arrasów w skali świata. Obecnie jedyna pozostałość renesansowego wyposażenia wnętrz zamku wawelskiego. Początkowo kolekcję tworzyło koło 170 arrasów, z czego zachowały się 142. Arrasy wawelskie wykonano z użyciem srebnych i złotych nici w warsztatach w Brukseli.

Zamek królewski na Wawelu, Kraków

Arrasy w Sali Poselskiej na Wawelu 

Arrasy w Sali Senatorskiej na Wawelu

+Zamek Królewski na Wawelu 

Arrasy w Sali Senatorskiej na Wawelu

Co weekend jeden artykuł z mojego blogu  jest publikowany w chicagowskim "Dzienniku Związkowym". 

Zainteresowanych zapraszam do polubienia Annaline on Facebook, gdzie umieszczane są linki do tych artykułów.

Dziękuję z góry za komentarze i uwagi!

Zachęcam do dyskusji.

Linki do kilku innych artykułów z mojego blogu:

1. Fotel adirondack: klasyczny styl amerykańskich mebli ogrodowych.
2. Skórzane meble: luksus czy wygoda?
3. Dywany z naturalnych włókien roślinnych
4. Meble z drewna litego czy fornirowane?
5. Wzory paisley, a aranżacja wnętrz.
6. Projektowanie wnętrz w niebieskim kolorze.
7. Jaka jest różnica pomiędzy dekoratorem a projektantem wnętrz?

8. Kraty, kratki, krateczki...

9. Tekstylia plemion Nawaho, a współczesne wnętrza.

10. Adamaszek to tkanina czy wzór?