Kraty, kratki, krateczki ....

Krata na tkaninach należy do jednego z najbardziej klasycznych i popularnych wzorów. Zwykle kojarzy się z ciepłym kocem, wełnianym szalem, przytulnym fotelem stojącym przy kominku i sezonem świątecznym. Nikt dokładnie nie może określić kiedy się to stało i dlaczego szkocka krata jest przypisana okresowi świątecznemu. Nie to jednak jest ważne. Istotne jest, że ten klasyczny, nieco męski wzór jest doskonałym dodatkiem do każdego sezonu.  Ale skoro jesteśmy tak blisko Świąt Bożonarodzeniowych i kraty są także moimi ulubionymi wzorami podczas sezonu zimowego, postanowiłam poświęcić ten artykuł projektowaniu wnętrz przy ich pomocy.

 

Zacznijmy jednak od zdefiniowania słowa krata. W Polsce kratą nazywamy tkaninę utkaną z krzyżujących się różnokolorowych pasków pod kątem prostym. Nie ma większego znaczenia ich kolorystyka, czy paski są szerokie czy wąskie i jak często się powtarzają.W nazewnictwie odróżniamy tylko ich skalę, a mianowicie duża krata, mała kratka i jeszcze drobniejsza krateczka. W krajach anglojęzycznych, w przeciwieństwie do Polski, istnieje więcej ściśle określonych rodzajów krat i ponieważ są one coraz częściej stosowane do wystroju wnętrz, więc warto je omówić. Pozwoli nam to sprawniej porozumieć się ze sprzedawcami przy wyborze i zakupie materiałów oraz mebli tapicerskich.

Tartan (ang. tartan), czyli szkocka krata  - jest to jeden z najbardziej rozpoznawalnych wzorów na świecie. Właściwie jest ich 700 różnych rodzajów, ponieważ są one ściśle związane z magnaterią szkocką. Symetryczne wzory tartanowe używane były na kiltach (męskich spódniczkach) i oznaczały przynależność do poszczególnych szkockich klanów. Oryginalnie były one tkane ręcznie z najwyższej jakości wełny owczej przy użyciu naturalnych barwników, obecnie są one produkowane również z innych materiałów. Najbardziej rozpoznawalne tartany to tzw. Black Watch (niebiesko-zielony, tartan policji szkockiej) oraz Royal Stewart (tartan królewski).

Od lewej: Royal Stewart (królewski tartan) i Black Watch tartan.

Tweed – to popularna szkocka tkanina wełniana, z grubej przędzy, o bardzo ścisłej strukturze w splocie skośnym, o wzorze kraciastym lub w jodełkę i zwykle w różnych odcieniach brązu i szarości. Charakterystyczną cechą tweedów są ich stonowane kolory. Materiały te z powodu odporności na surowy klimat i wilgoć początkowo miały zastosowanie do szycia odzieży dla myśliwych, zanim trafiły pod koniec XX wieku do najlepszych salonów mody. Dzisiaj dzięki swoim właściwościom i wygodzie w noszeniu tweed traktowany jest jako rodzaj ekologicznej skóry. Tweed często mylony jest z tartanem, ponieważ w rzeczywistości wiele tartanów jest tweedami.

 

Plaid, czyli krata – Oryginalnie słowo plaid oznaczało tkaninę, z której robiono kilt (a nie umieszczony na nim wzór). W Stanach Zjednoczonych i Kanadzie jest ono jednak używane jako synonim słowa tartan. 

Brytyjczycy używają słowa plaid do wzorów kraciastych, na których schemat pasków poziomych nie jest dokładnie powielany w osi pionowej. A zatem w przeciwieństwie do tartanów, na zwykłej kracie kolory pasków poziomych, ich szerokość, czy ilość nie muszą być takie same jak pasków pionowych, co w konsekwencji może tworzyć nieregularne i asmyetryczne wzory. Według Anglików: każdy tartan jest kratą, ale nie każda krata jest tartanem. 

Gingham, to wzór z krzyżujących się pod kątem prostym pasków w dwóch odcieniach zwykle tego samego koloru tworzących kwadraty na białym tle. W latach 60-tych był to wzór królujący w nowoczesnych kuchniach, a dzisiaj dominuje on na obrusach piknikowych.

Jeśli chodzi o aranżację wnętrz, niewątpliwie szkoccy magnaci zapoczątkowali dekorowanie wnętrz swoich zamków tartanami. Niemniej jednak swoją popularność na świecie szkocka krata zawdzięcza królowej angielskiej Wiktorii, która zachwyciwszy się tymi wzorami urządziła swoją posiadłość (słynny zamek Balmoral; +Balmoral Castle) w „stylu szkockim”. A mianowicie tartany do dekoracji wykorzystano tam wszędzie, od dywanów, poprzez meble tapicerskie, obrusy do zasłon. Niedługo później kraciaste wzory szkockie dosięgły resztę Europy, a nawet cały świat i do dziś mają silny wpływ na wiele stylów dekoratorskich. 

Zwykle ciepła kolorystyka i przytulność tartanów mają zastosowanie do wystroju wnętrz o stylach tradycyjnych. Są one popularne w domach rustykalnych, wiejskich chatach, hotelach narciarskich, jak i domach myśliwskich. A więc wszędzie tam, gdzie jest sezon zimowy i temperatura spada poniżej zera, ponieważ, idą one świetnie w parze z drewnem i skórzaną tapicerką. Jednak dzięki ich prostym i dramatycznym liniom, te przytulne wełniane tkaniny, również doskonale dopasowują się do współczesnych wnętrz.

W mieszkaniach tartany zwykle używa się do wystroju bibliotek, sypialni dla chłopców czy salonów, gdzie jest zamontowany kominek.  Nie powinniśmy się obawiać zastosować je także w innych pomieszczeniach. Odpowiednio dobrana skala i kolorystyka będzie pasować wszędzie. Na przykład różowo-żółta krata z pewnością nadaje się do sypialni dziewczynek.

 

Wzory tartanowe można wykorzystać na różne sposoby. Tak jak to zrobiła królowa Wiktoria, nie ma przeszkód, aby zastosować je na dywanach, meblach i zasłonach. Można również wytapetować nimi ściany i sufity. Można udekorować wnętrza kraciastą pościelą, kołdrami, kocami, obrusami i ręcznikami. Proszę mnie jednak źle nie zrozumieć. Nie namawiam do umieszczania krat, gdzie się da. Z kratami należy obchodzić się ostrożnie, bo projektowanie przy ich pomocy jest wyzwaniem nawet dla niektórych projektantów wnętrz. Na przykład, jeśli chcesz uzyskać przytulny klimat w salonie, wystarczy wytapicerować tartanem jeden fotel przy kominku (maximum dwa). Albo sam koc w szkocką kratę przerzucony przez oparcie sofy będzie wystarczającym akcentem. Tapetowanie ścian i sufitu w kratę jest tylko dla odważnych i zwykle nie nadaje się do wystroju pomieszczeń reprezentacyjnych (np. salon). Takie śmiałe potraktowanie ścian w gościnnej sypialni lub łazience na poddaszu ma większe szanse zyskać podziw. Dodatkowo, aby taki wytapetowany sufit w kratę dobrze wyglądał potrzebne są drewniane belki stropowe, które go zdefiniują. Zaznaczam jednak, że nie trzeba wszystkiego pokrywać kraciastym wzorem. Aby osiągnąć efekt przytulnego pomieszczenia wystarczy rzucić na kanapę kilka poduszek w różne kratki.

Osobiście uwielbiam wszelkiego rodzaju kraty i krateczki, ale tartany są u mnie na pierwszym miejscu. Mogę nimi dekorować zarówno tradycyjne jak i współczesne wnętrza. Są one dla mnie wzorem ponadczasowym i od wielu lat na wybiegach mody potwierdzają to najsłynniejsi projektanci jak +Ralph Lauren, Vivienne Westwood, Mark Jacobs czy J. Crew. Ten klasyczny wzór zastosowany we wnętrzach gwarantuje przyjazny i przytulny klimat. Jednakże kluczem do sukcesu jest umiar. Trzeba uważać, aby nie przesadzić z użyciem tartanów, w przeciwnym wypadku w takim „zakratowanym” pomieszczeniu będziemy odczuwać duszną atmosferę.

Anna Grochowska NCIDQ, IIDA, LEED AP ID+C

ANNALINE INTERIOR DESIGN LLC
+ANNALINE ID
Annaline's website
Annaline on Facebook
Annaline on Twitter 

annalineid@gmail.com

https://annalineid.blogspot.com/

Co weekend jeden artykuł z mojego blogu o projektowaniu wnętrz jest publikowany w chicagowskim "Dzienniku Związkowym". Zainteresowanych zapraszam do polubienia Annaline on Facebook gdzie są umieszczane linki do tych artykułów.

Linki do kilku innych artykułów z mojego blogu:

1. Wraca moda na stalowe okna

2. Jaka jest różnica pomiędzy projektantem wnętrz a dekoratorem?

3. Aranzacja okien: moda i trendy w 2014

4. Open House czyli Drzwi otwarte: Chicago
5. Pasmanteria to biżuteria dla domu
6. Adamaszek to tkanina czy wzór?
7. Wzory Paisley, a aranżacja wnętrz
8. Karnisze i ich tajemnice

                  Zachęcam do dyskusji i z góry dziękuję za uwagi i kometarze!

+Marc Jacobs Intl , +Vivienne Westwood, +Michael Kors Handbags,

+Vivienne Westw

+Vivienne Westwood 

Bonus dla dociekliwych:

Burberry Check: pomimo nazwy, która wskazywałaby na szachownicę, jest to rodzaj tartanu. Krata ta została spopularyzowana przez ekskluzywny sklep odzieżowy w Londynie "Burberry". Podobno nazwano ten wzór tak dla odróżnienia jego pochodzenia z Walii, a nie ze Szkocji. Chciano przez to uniknąć jakichkolwiek powiązań z krajem, który swego czasu uznawano za obszar zacofania i ciemnoty.  

+Burberry 

Ząb ogara (ang. Houndstooth)– to zwykle czarno-biały lub brązowo-beżowy wzór popularnie używany na tkaninach do produkcji płaszczy i innych okryć wierzchnich. Wygląda on jak zniekształcona krata z nierównymi końcami przypominającymi zęby psów myśliwskich (stąd nazwa). Czapkę o takim wzorze rozpopularyzowała książka o Sherlocku Holmsie.

Madras albo szachownica madraska (ang. Madrasi check): to lekka tkanina bawełniana z kraciastym wzorem, głównie stosowana do odzieży letniej, pościeli i kołder.

Wzór Szczeblinowy lub Szczeblinka (ang. Windowpane pattern) – przypomina podzieloną szczeblinami szybę okienną, stąd jego nazwa. Wzór ten jest uformowany poprzez pojedyncze, wąskie i jedno-kolorowe paski, które przecinają się pod kątem prostym.

Tattersall to regularnie rozmieszczone wąskie, dwukolorowe, przemiennie użyte poziome i pionowe paski tworzące kwadraty na białym lub innym jasnym tle. Ten wzór może być zarówno rodzajem kraty jak i szachownicy. Nazwa pochodzi od największego sprzedawcy koni wyścigowych w Wielkiej Brytanii, ponieważ kiedyś ten rodzaj kraty głównie znajdował się na koszulach dżokejów.

 Tattersall: szachownice

Tattersall: kraty

Tweed z Harris (ang. Harris Tweed) – ręcznie tkana tkanina barwiona naturalnymi barwnikami i produkowana z lokalnej wełny owczej na szkockich wyspach Harris, Lewis, Uist i Barra. Produkcja Harris Tweed jest ściśle chroniona i kontrolowana przez ustawę parlamentarną z 1993 roku, a zatem autentyczny Harris Tweed z autentyczną metką zwykle jest bardzo drogim produktem.

Metka zaświadczająca o autentyczności tweedu z Harris.

Połączenia skórzanych kanap i tweedowych poduszek.

Tweed z Donegalu (ang. Donegal Tweed) – jest to tkanina podobna do Harris Tweed z tym tylko, że produkowan jest w Irlandii.

Tweed majątkowy (ang. Estate Tweed) – wzór identyfikujący grupy ludzi. W przeciwieństwie do tartanów, tweed majątkowy identyfikuje grupę ludzi, którzy żyją i pracują w tym samym rejonie, a więc nie muszą być spokrewnieni.

Szachownica (ang. Check lub checker) jest to wzór z krzyżujących się pod kątem prostym pasków tworzących kwadraty.  A zatem wzór szachownicy (tak jak tartanu) jest regularny i symetryczy. Natomiast w odróżnieniu od często wielokolorowych tartanów szachownica zwykle jest dwukolorowa i jej wzór jest zwykle w mniejszej skali. Niektórzy jednak uważaja, że do szachownic można zaliczyć tylko takie tkaniny, które nie tworzy się z przecinających pasków (jak ginghamy), ale z połączenia ze sobą na przemian dwukolorowych kwadratów.

Szachownica Szpilkowa (ang. Pincheck) – jest to mała krateczka stworzona z tak wąskich pasków, że miejsca, w których się one przecinają, dla ludzkiego oka wyglądają jak punkty wielkości główki od szpilki.

Krata z Buffalo (ang. Buffalo Plaid) jest przykładem jednej z najbardziej znanych i popularnych do dzisiaj krat. Jej "kariera" rozpoczęła się w 1850 roku, kiedy to amerykańska firma +Woolrich Inc.  umieściła ją na flanelowej koszuli dla drwali. 

 Aktorka Catherine Bach w serialu "The Dukes of Hazard"

+Beyonce Knowles w kracie z Buffalo

+Buffalo Plaid 

Dziękuję z góry za kometarze i uwagi!