Tapety znowu w modzie (część I)

Tapety znowu w modzie (część I)

Na początku tego artykułu konieczne jest zdefiniowanie słowa „tapeta”,  aby sobie uświadomić, że nie jest to wyłącznie wyrób z papieru, ale że wiele innych surowców wykorzystuje się do ich produkcji. A więc tapeta to materiał do obicia ścian wewnątrz pomieszczeń, wykonany z papieru, tkaniny, skóry lub tworzyw sztucznych. W Stanach Zjednoczonych mamy dwa określenia na tapety, wallpaper i wallcovering. Wallpaper jak sama nazwa wskazuje to okładzina ścienna tworzona na bazie papieru. Natomiast słowo wallcovering oznacza wszystkie tapety: papierowe, na podkładzie tkaniny, tworzywa sztucznego i innych materiałów.

Na zdjęciu niewielka część tapetowych próbek (samples) jakie znajdują się w moim biurze (1)

W ostatnich latach tapety w Ameryce i Europie powróciły do popularności. W przeciwieństwie do końca lat 90-tych XX wieku nie martwi nas to, że jadalnie czy kuchnie przypominać nam będą te babcine z lat 70-tych, ponieważ teraźniejsze tapety są całkiem inne, unowocześnione. W tamtych czasach tapety często pojawiały się na ścianach nie z wyboru, a z konieczności. Starano się pokryć i zasłonić niedoskonałe powierzchnie ścian zmywalnymi materiałami, a wybór produktów, kolorów i wzorów był bardzo ograniczony. Dzisiaj powierzchnie ścian są tak równe, że nie wymagają kamuflażu, a setek tysięcy linii wzorniczych i gam kolorystycznych nie da się umysłem ogarnąć.

Aby zrozumieć lepiej miejsce tapet w dzisiejszym świecie sztuk dekoracyjnych musimy przyjrzeć się pokrótce ich historii. Produkcja tapet rozpoczęła się już w starożytnych Chinach, bo tam wynaleziono papier. W domach dostojników chińskich przyklejano na ścianach ryżowe kartki papierowe z ręcznie malowanymi na nich pejzażami lub symbolami religijnymi już w 200 pne. W Średniowieczu elita europejskia wieszała na ścianach tkane gobeliny, aby zapobiec zimnu i wilgoci, ale również, aby dodać do ponurych wnętrz cieplejszych kolorów i interesujących wzorów.

Hand-painted Chinese wallpaper (2)

Tapeta w formie jaką ją dzisiaj znamy pojawiła się na świecie za sprawą prasy drukarskiej i króla Francji, Ludwika XI ,który zamówił do dekoracji swojego zamku 50 rolek malowanego papieru u artysty Jean Bourdichon w 1481. Punkt zwrotny w rozpowszechnieniu tapet to rok 1700, kiedy to kolejny Francuz Jean-Michel Papillon zaprojektował tapety z powtarzającymi się wzorami używając drewnianych bloków. Następny ważny etap rozpoczął się w 1839 roku, kiedy Brytyjczycy wynaleźli maszynę drukarską z cylindrami pozwalającymi  na drukowanie 400 rolek tapety dziennie w czterech kolorach.

Tradycyjna metoda drukowania tapet we Francji (2)

"Maszyna do produkcji tapet" rycina opublikowana w 1876 roku na łamach magazynu "Harper's Weekly"(3)

Era wiktoriańska była wspaniałym czasem dla tapet. Produkowano głównie wzory „kapuścianych” róż i arabeski w jaskrawych kolorach. Dopiero na początku XX-go wieku nastąpiły złote lata dla tapet tzw. Golden Age of Wallpaper.  Projektowali je znani artyści, tacy jak Louis Comfort Tiffany i William Morris. Poprzez ich liryczne interpretacje natury tapety stały się nie tylko popularne, ale ich status urósł do rangi dzieła sztuki dekoratorskiej i do symbolu sztuki secesyjnej.

 Typowe wzornictwo tapetowe w epoce wiktoriańskiej (4)

 Wzory z epoki Art Deco i Art Nouveau (4)

"Karczoch" tapeta wyprodukowana 
przez Morris and Co, 
designed by J H Dearle (2)

Po II wojnie światowej, z pojawieniem się żywic syntetycznych cały przemysł tapetowy został zrewolucjonizowany. Zaczęto produkować okleiny ścienne trwałe, wytrzymałe i zmywalne oraz odporne na plamy i wilgoć. Ponadto dla zaspokojenia rosnącego rynku „zrób-to-sam”, wprowadzono takie produkty jak tapety z bezpośrednio nałożonym klejem czy tapety łatwo zdzieralne ze ścian. Pomimo tych technicznych ulepszeń z nadejściem modernizmu, upiększanie wnętrz stało się niemodne, a tapety popadły w niełaskę na korzyść farb.  Sterylność modernistycznych mieszkań, neutralne kolory i szablonowe domy dominowały do końca XX wieku.

Popularne wzory i kolorystyka tapet w latach 50-tych aż do 70-tych (4)

Z nadejściem XXI wieku ponownie zachwycono się pięknem wzorzysto-kolorowych powierzchni. Dzisiaj tapety przeżywają swój renesans. Wraz z postępem w zakresie jakości i kosztów druku cyfrowego, każda duża firma czy małe studio drukarskie może wytwarzać produkty, które przy użyciu tradycyjnych metod, wcześniej były niemożliwe. Również w pomieszczeniach komercyjnych popularność oklein ściennych rośnie. Dzięki swoim walorom technicznym są one wręcz obowiązkowe w projektowaniu eleganckich restauracji, hoteli a nawet szpitali.

Nowoczesne tapety zaprojektowane przez Patty Madden (5)

Wzory o dużej skali są niezwykle popularne na współczesnym rynku (5)

                                 Modne są też teraz metaliczne tapety ścienne o geometrycznych wzorach i urozmaiconej teksturze ( +Anya Larkin, Ltd) (6)

Projektanci i architekci wnętrz sięgają do tapet coraz częściej, a są tego dwa powody: estetyczny i praktyczny. Estetyczny, ponieważ są one bardzo ważnym elementem dekoracyjnym wnętrz, nadając mu niepowtarzalny charakter.  Mogą one być użyte na prawie każdym rodzaju powierzchni, wzbogacając wnętrza szerokim wachlarzem wzorów i kolorów. Pomagają one wizualnie nie tylko rozjaśnić lub przyciemnić pomieszczenia, ale też powiększyć je lub zmniejszyć. I choć to walory dekoracyjne przyciągają nasz wzrok do tapet, to ważniejsze zalety znajdują się w ich strukturze. Współczesne tapety mają winylowe powłoki i podłoża co sprawia, że są mocniejsze niż te sprzed 50-ciu czy 30-tu lat. Są one też łatwiejsze do zainstalowania i do czyszczenia. Wykładziny winylowe mogą zachować swoje piękno aż do 15 lat, podczas gdy farba zaczyna odchodzić od ściany już po 3 latach. Dodatkowo na wspólczesnym rynku istnieje wiele tapet ekologicznych (tzw. eco-friendly lub green) oraz odporne na płomień (flame-retardant lub flame-resistant).

Niektóre z katalogów znajdujących się w moim biurze projektanckim (1)

Jeśli na dźwięk słowa „tapeta” nadal w myślach widzisz odchodzący od ściany papier o koszmarnym kolorze z PRL-owskiego M3 to pora wybrać się do sklepu i przyjrzeć się bliżej współczesnym produktom. Chciałabym jednak podkreślić, że w Home Depot czy podobnych sklepach znaleźć można zwykle najtańsze i nie najlepszej jakości okładziny. Internet to kolejne miejsce gdzie można szukać, ale bez sprawdzenia osobiście produktu nie polecam robić zakupów, a to dlatego, że żaden szanujący się projektant nie zdecyduje się na zakup tapety na podstawie zdjęcia. Projektanci i architekci mają bezpośredni dostęp do producentów różnego rodzaju wysokiej klasy tapet i to u nich polecam zasięgnąć informacji. Ich biura wyposażone są w wiele katalogów z próbkami (samples), a jeśli czegoś nie mają to bez problemu mogą zamówić wszelkie wzorce. Na koniec polecam zakupy tapet u projektantów, ponieważ nie tylko mogą oni bezbłędnie doradzić ich wybór, ale też dzięki swoim handlowym przywilejom mogą oni zaoferować niższe ceny.

Anna Grochowska, NCIDQ, IIDA, LEED AP ID+C

ANNALINE INTERIOR DESIGN

annalineid@gmail.com
+ANNALINE ID 
Annaline's website
Annaline on Facebook

Przypisy:
(1) Fotografie, rysunki i tabele autorstwa Anny Grochowskiej
(2) Umieszczona fotografia znaleziona na stronie internetowej Wikipedia.
(3) Umieszczona fotografia znaleziona na stronie internetowej E-Bay
(4) Fotografie znalezione na internecie dzięki Google+ Search
(5) Umieszczone fotografie znaleziona na stronie internetowej firmy Patty Madden
(6) Zdjęcia dzięki uprzejmości i za zgodą Anya Larkin (http://www.anyalarkin.com/)


Część druga artykułu o tapetach (kliknij tutaj →): Tapety znowu w modzie II
Część trzecia artykułu o tapetach (kliknij tutaj →):Tapety znowu w modzie III

Co weekend jeden artykuł z mojego blogu o interior design jest publikowany w chicagowskim "Dzienniku Związkowym". Zainteresowanych zapraszam do polubienia Annaline on Facebook gdzie są publikowane linki do tych artykułów

                              Zachęcam do dyskusji i z góry dziękuję za komentarze i uwagi!